استفاده از ضمائم زایمانی در درمان فتق‌های مادرزادی

        گاهی اوقات نوزادان با فتق متولد می‌شوند. فتق زمانی رخ می‌دهد که قسمتی از بافت یا ارگان‌های بدن با ضعیف شدن یکی از دیواره های ماهیچه‌ای (که حفره شکمی را احاطه می‌کند) بیرون می‌زند. فتق خفیف نسبتاً شایع است اما فتق جدی تر نیاز به جراحی دارد. شایع ترین فتق در نوزادان، فتق نافی است که برآمدگی زیر شکم است و در 10-15٪ نوزادان ایجاد می‌شود. درزمان بارداری، بند ناف از طریق یک سوراخ کوچک به عضلات شکم کودک متصل می‌شود. این سوراخ پس از تولد کودک بسته می‌شود. در صورتی که این سوراخ بسته نشود و روده و مایعات از آن عبور کنند، باعث برجستگی یا تورم شکم می شود.

        فتق مادرزادی دیافراگم یک بیماری مادرزادی در دیافراگم (نقص هنگام تولد) می‌باشد. فتق مادرزادی دیافراگم، آسیب تهدید کننده حیات در نوزادان و یکی از علل عمده مرگ و میر به خاطر هیپوپلازی ریوی می‌باشد. شیوع آن ۱ مورد در ۲۵۰۰ تولد بوده و میزان مرگ و میر ناشی از آن ۵۰ تا ۸۰ درصد است. فتق دیافراگم مادرزادی (CDH) به علت رشد غیر طبیعی دیافراگم در حالی که جنین در حال شکل گیری است، به وجود می آید. نقص در دیافراگم کودک اجازه می دهد تا یک یا بیشتر از یکی از ارگان های شکمی به سمت قفسه سینه حرکت کرده و فضایی که در آن ریه ها وجود دارد را، اشغال کند. به این ترتیب ریه نوزاد به درستی کار نمی کند. در بیشتر موارد فتق دیافراگم در نوزاد، بر روی یک ریه تاثیر می گذارد. تشخیص فتق دیافراگم مادرزادی: امروزه می توان با انجام سونوگرافی به وجود این ناهنجاری در زمان جنینی پی برد. در سونوگرافی، بخشی از ارگان های شکمی نظیر معده، کبد و روده در قفسه سینه دیده می شوند که منجر به فشار بیش از حد روی ریه ها و در نتیجه کاهش رشد ریه در دوران جنینی می شود. فقدان هوا در معده و افزایش مایع آمنیون اطراف جنین (پلی هیدرآمنیوس) نیز ممکن است در سونوگرافی جنین مبتلا به فتق دیافراگم مادرزادی دیده شود.

علائم فتق دیافراگم مادرزادی در نوزاد

        علائم فتق نوزادان عبارتند از: تنگی نفس، سیانوز، پرش پرده های بینی، اسیدوز تنفسی، شکم قایقی شکل، حالت تهوع و دل درد علائم وجود فتق دیافراگم مادرزادی در نوزاد است. در معاینه نوزادف پزشک صداهای روده را درون قفسه سینه و صدای قلب را در سمت راست می شنود. اگر ناهنجاری فتق دیافراگم در دوران جنینی و قبل از هفته ۱۹ بارداری تشخیص داده شود، میتوان سقط قانونی را به مادر پیشنهاد داد. آمادگی برای تولد نوزاد شرط اول و حیاتی در کمک به جنین است. لذا انجام زایمان در مرکزی مجهز ضروری است و تیم اورژانس نوزادان بایستی پیش از زایمان آماده باشند. دیسترس تنفسی اولین و اصلی ترین مشکلی است که نوزاد را درگیر می کند. این نوزادان به دلیل کمبود اکسیژن در خون می‌توانند در معرض آسیب مغزی قرار بگیرند.

        در موارد تنگی نفس خفیف، نوزاد در بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان (NICU) زیر هود قرار گرفته تا اکسیژن رسانی شود. در مواردی که دیسترس تنفسی شدید تر باشد، لازم است لوله گذاری داخل تراشه انجام شود تا بتوان نوزاد را به دستگاه تنفس مصنوعی وصل کرد. قرار دادن نوزاد در وضعیت نیمه نشسته، تنظیم دمای بدن و دادن مایعات وریدی جهت تامین نیازهای نوزاد می تواند به بهبود وضعیت وی کمک کند. در اولین فرصت و با توجه به شرایط نوزاد، بایستی عمل جراحی جهت اصلاح ناهنجاری انجام شود.

کارآزمایی بالینی

        یک آزمایش بالینی NCT03526588 که در سال 2018 در دانشگاه تگزاس آغاز شد، در تلاش است تا آسیب عصبی در این نوزادان را با تزریق سلول‌های بنیادی خون بند ناف به آن‌ها بهبود بخشد.

         نوع دیگر فتق گاستروشیزیس  (Gastroschisis)است. گاستروشیزیس نوعی نارسایی مادرزادی است که طی آن، نقصی در جدار شکم، در کناره راست ناف وجود دارد که از آنجا احشاء مستقیماً خارج می‌شوند و هیچ گونه پوششی ندارند؛ لذا در داخل رحم قوس‌های روده‌ای خارج شده، در تماس با مایع آمنیوتیک ممکن است دچار صدمه شده و بعد از تولد هم احتمال آسیب این قوس‌ها زیاد است. گاستروشیزیس در یک نفر از هر 5000 تولد رخ می‌دهد لیکن وقوع آن به خصوص در بین زنان جوان کمتر از بیست سال در حال افزایش است. این ناهنجاری سبب تولد نوزاد به همراه روده‌هایی واقع در خارج از حفره شکمی و شناور در غشایی حاوی مایع آمنیونی می‌شود. به طور طبیعی جداره شکمی جنین در طی مدت بارداری باز بوده اما می‌بایست قبل از تولد نوزاد بسته شود؛ علی‌رغم این موضوع در بیشتر مواردِ عارضه گاستروشیزیس، این بسته شدن جداره شکمی اتفاق نمی‌افتد و در نتیجه شرایطی به وجود می‌آید که احشاء داخلی در خارج از بدن نوزاد باقی می‌مانند. در این ناهنجاری پیچ خوردگی روده (ولوولوس) باعث اختلال در خون رسانی شده و ممکن است منطقه بزرگی از روده را از بین برده و منجر به مرگ جنین شود. بیماری گاستروشیزیس شایع‌ترین نقص مادرزادی در نارسایی‌های جداره شکمی است. هنگام تولد، جراحان معمولاً نمی توانند این روده متورم را به داخل حفره شکم برگردانند. ممکن است ترمیم به صورت مرحله ای انجام شود و ممکن است کودک برای بسته شدن شکاف دیواره شکم به یک وصله نیاز داشته باشد.

        یک تیم در کویتو اکوادور، از روشی استفاده کردند که در آن از بند ناف خود کودک برای ایجاد وصله در حین جراحی برای اصلاح گاستروشیزیس استفاده می‌شود. در این جراحی محتوای شکم را در حفره شکم قرار دادند. سپس بخشی از بند ناف را گرفته، رگ های خونی آن را مسدود کردند تا تا ژل وارتون را بدون ایجاد اختلال رگ‌های خونی وصل کنند. استفاده از این روش جراحی منجر به بهبود سریعتر شد و نتایج امیدوارکننده‌ای داشت.

       اسپاینا بیفیدا (Spina bifida) یکی دیگر از نقایص هنگام تولد است که زمانی اتفاق می‌افتد که ستون فقرات و نخاع کودک به درستی شکل نگیرند. این بیماری یک نوع نقص در لوله عصبی کودک تازه متولد شده است. لوله عصبی، ساختاری است که در جنین در حال رشد نهایتاً تبدیل به مغز، نخاع و بافت هایی که نخاع کودک را احاطه می‌کنند، می شود. به طور طبیعی، این لوله عصبی در اوایل بارداری تشکیل شده و در روز 28 ام جنینی دو لبه آن بهم آمده و یک لوله تشکیل می‌دهند که به آن لوله عصبی گفته می‌شود. در نوزادانی مبتلا به اسپینا بیفیدا، بخشی از این لوله عصبی به درستی رشد پیدا نکرده و در نتیجه بسته نمی‌شود. در نتیجه این بسته نشدن لوله عصبی، باعث ایجاد نقص در نخاع و استخوان‌های ستون فقرات کودک مبتلا خواهد شد.

        بسته به نوع نقص، اندازه، محل و عوارض ناشی از این عارضه، اسپینا بیفیدا می‌تواند از نوع خفیف یا شدید باشد. در صورت نیاز، درمان زودرس اسپینا بیفیدا شامل عمل جراحی می‌شود، اگرچه که این درمان نمی‌تواند به طور کامل این عارضه و مشکلات ناشی از آن را برطرف کند.

        اخیراً  یک تیم در کالیفرنیا یک آزمایش بالینی پیشگام NCT04652908 را برای اسپاینا بیفیدا در سال 2020 به ثبت رسانده اند که ترکیبی از جراحی رحم و استفاده از یک پچ متشکل از سلول‌های بنیادی مزانشیمی جفت است.

        تحقیقات در مورد گسترش استفاده از بافت‌های زایمانی به عنوان پچ جراحی ادامه دارد. تیم تحقیقاتی اکوادور در حال مطالعه خواص پچ بندناف است تا بتواند آن را برای استفاده در جراحی کودکان استاندارد سازی کند. روش فعلی آن‌ها بر اساس امکان استفاده از بافت بند ناف است. اگر نتایج رضایت بخش باشد،  بند ناف تبدیل به ابزاری ارزشمند در اینچنین جراحی ها خواهد شد.

واحد تضمین کیفیت بانک خون بندناف رویان /

منابع:

• Children’s Hospital of Philadelphia. Umbilical Hernia.
•  Children’s Hospital of Philadelphia. Congenital Diaphragmatic Hernia.
•  CDH UK. What is CDH?
• Heaton FC, Thomas CG, Owen J. The use of umbilical cord for reconstruction of abdominal wall defects. Plastic and Reconstructive Surgery. 1971; 47(5):508.
•  Zurita A, and Ocaña E. Cierre de la pared abdominal con parche de gelatina de Wharton en neonatos con gastrosquisis / Abdominal wall closure with Wharton's gelatin patch in neonates with gastroschisis. VozAndes 2017; 28(1):15-19.
•  Velarde F, Castañeda V, Morales E, Ortega M, Ocaña E, Álvarez-Barreto J, Grunauer M, Eguiguren L, Caicedo A. Use of Human Umbilical Cord and Its Byproducts in Tissue Regeneration. Front. Bioeng. Biotechnol. 2020; 8:117.
• Children’s Hospital of Philadelphia. Spina Bifida Causes, Symptoms and Treatment.
•  UC Davis Health. First stem cell clinical trial for spina bifida treatment announced. Newsroom Published 2021-03-01
•  Parent’s Guide to Cord Blood Foundation. Emma's Story: Spina Bifida Surgery With Cord Blood. Newsletter Feb. 2020
•  Farmer DL, Thom EA, Brock JW, Burrows PK, Johnson MP, Howell LJ, Farrell JA, Gupta N, Adzick NS. The Management of Myelomeningocele Study: full cohort 30-month pediatric outcomes. Amer. J. Obstetrics and Gynecology 2018; 218(2):256.e1-e13.
• https://parentsguidecordblood.org/en/news/birth-tissues-surgical-repair-congenital-hernias