طی سال های گذشته با توجه به درمان هایی که برای درمان ناباروری انجام می شود، احتمال بارداری چند قلویی افزایش یافته است و بارداری دوقلویی در دسته بارداری های پرخطر قرار میگیرد. سندروم ترانسفوزیون یا انتقال خون قل به قل؛ از اختلالات بارداری در دوقلو‌های همسان است؛ که از یک جفت تغذیه می‌کنند. در این حالت به یکی از قل‌ها خون بیشتری می‌رسد و در نتیجه بزرگتر از قل دیگر میشود.
سندروم انتقال خون دوقلوها (TTTS)
بارداری دوقلویی می تواند به چند شکل رشد کند، رایج ترین وضعیت آن تشکیل دو جنین در دو کیسه آب متفاوت و شکل گیری تنها یک جفت مشترک برای هر دو جنین است. زمانی که در بارداری دوقلویی، هر دو جنین بوسیله رگ های خونی مشترک از یک جفت تغذیه می شوند، ممکن است در دریافت مواد غذایی و اکسیژن دچار نابرابری شوند، به همین دلیل یکی از جنین ها کمتر از دیگری رشد می کند، این عارضه سندروم انتقال خون دوقلوها یا (TTTS) نام دارد.
علل TTTS یا سندرم انتقال خون دوقلو چیست؟
زمانی که تعادل بین رگ های خونی دوقلوها به هم می خورد، بیماری رخ می دهد، اما دلیل وقوع این اتفاق هنوز مشخص نیست. این بیماری نادر است بطوریکه از هر ده بارداری دوقلو، تنها در دو بارداری امکان بروز این اختلال وجود دارد. بر اساس تحقیقات انجام شده، اگر سندروم انتقال خون قل به قل قبل از هفته ۲۶ بارداری رخ دهد بسیار خطرناک است و می‌تواند منجر به مرگ هر دو جنین شود.
قل اهداکننده :
از آنجایی که قل اهداکننده جریان خون کمتری دارد، این جنین کندتر رشد می کند و کوچکتر می شود و نمی تواند ادرار زیادی تولید کند در نتیجه مقدار مایع امنیوتیک کمتری نیز دارد. بنابراین، مثانه اش کوچک یا نامرئی است و مایع آمنیوتیک شروع به کاهش می کند.
قل گیرنده :
با این حال، قل گیرنده جریان خون زیادی دارد. سریعتر رشد می کند و از قل دیگر بزرگتر است. جنین دریافت‌کننده سعی می‌کند مایع اضافی را از خون بیشتر دفع کند، بنابراین مثانه بزرگ شده و مایع آمنیوتیک بیشتری دارد.
نشانه های سندروم در قل اهدا کننده
قل اهداکننده کاهش تدریجی حجم خون (هیپوولمی) را تجربه می کند. بنابراین کلیه‌های این قل مجبور نیستند مایعات زیادی را از خون تصفیه کنند و در نتیجه ادرار کاهش می‌یابد. بنابراین بر رشد مثانه نیز تأثیر می گذارد و منجر به کاهش سطح مایع آمنیوتیک می شود.
مایع آمنیوتیک، که از ادرار جنین تشکیل شده است، یک بالشتک در رحم ایجاد می کند. علاوه بر این جنین، این مایع را می بلعد که به توسعه سیستم تنفسی، ادراری و گوارشی آن کمک می کند. کاهش غیر طبیعی مایع آمنیوتیک به عنوان الیگوهیدرآمنیوس(کاهش حجم مایع آمنیوتیک) شناخته می شود. اگر مایع آمنیوتیک وجود نداشته باشد به آن انیدرآمنیوس می گویند.
اگر حجم خون در سیستم گردش خون قل اهداکننده به طور موثر به بدن نرسد، اختلال عملکرد قلبی عروقی ممکن است رخ دهد. این امر قل اهدا کننده را در معرض خطر مرگ قرار می دهد.
نشانه های سندروم در قل دریافت کننده
قل گیرنده در معرض خطر افزایش متوالی حجم خون (هیپرولمی) است. هیپرولمی منجر به افزایش ادرار، پر شدن مثانه بیشتر و تولید مقادیر بیشتری ادرار در هر بار تخلیه مثانه می شود. که منجر به پلی هیدروآمنیوس می شود (افزایش غیر طبیعی مایع آمنیوتیک). همچنین این قل بیشتر در معرض ابتلا به هیدروپس جنینی (مشکلات متعدد در بدن جنین) می باشد.
حالت مداوم هیپرولمی در نهایت بر عملکرد عضله قلب در قل گیرنده تأثیر می گذارد و باعث میشود تا قلب سخت کار کند تا مقدار خون بیشتری را پمپ کند.
درمان سندرم انتقال خون دوقلو در ایران
متخصصان کشورمان در بیمارستان شریعتی؛ با استفاده از فناوری‌های خاص پزشکی بوسیله لیزر؛ اتصالات عروقی غیرطبیعی در جفت را شناسایی و برطرف می‌کنند.
دکتر وجیهه مرصوصی متخصص زنان و زایمان می‌گوید: اگر برای مادران بارداری که به این نوع از اختلال بارداری مبتلا هستند کاری انجام نشود هر دو جنین از بین می‌روند. ما با استفاده از جداسازی جفت مشترک و عروق پیوند دهنده دو قل توسط کواگولاسیون این بیماری را شناسایی و درمان می‌کنیم.
وی گفت: ما با استفاده از فناوری‌های نوین پزشکی و از طریق لیزر با فیتوسکوپ در داخل رحم، عروق مشکل‌دار را از بین می‌بریم.
به گفته پزشکان ، سالانه ۲ هزار مادر باردار با این اختلال شناسایی می‌شوند و اگر دسترسی به این فناوری نبود؛ بطور متوسط ۴ هزار بچه در سال به دلیل این عارضه از بین می‌رفتند.
پایان مطلب/