پرده امنیوتیک و کاربردهای بالینی آن

جفت اندامی پیچیده است که فقط در زمان بارداری تشکیل می‌شود و به دیواره رحم و بند ناف متصل می‌شود. جفت توسط یک لایه ضخیم (تقریباً 10-15 میکرومتر) محافظت می‌شود. این لایه متشکل از دو غشاست، یک غشا داخلی به نام پرده آمنیوتیک و یک غشا خارجی که به عنوان غشای کوریونی شناخته می‌شود. این دو غشا کاملا به هم متصل هستند. پرده آمنیوتیک یک غشا نازک است که از سه لایه تشکیل شده: 1) لایه اپیتلیال که شامل سلول‌های چند ضلعی فعال است 2) غشا پایه که از کلاژن[1] نوع iv، v، vii، فیبرونکتین[2] و لامینین[3] تساخته شده و 3) لایه استروما که خود شامل دو لایه است لایه فیبروبلاست[4] و لایه اسفنجی خارجی.

ویژگی‌های ضد التهابی، ضد باکتریایی و ضد ویروسی پرده آمنیوتیک

ساختار و عملکرد پرده آمنیوتیک در دهه‌های اخیر مورد توجه قرار گرفته است. غشا آمنیوتیک انسان به دلیل خواص ویژه‌ای که دارد، یک گزینه ایده آل برای طیف گسترده‌ای از کاربردهای بالینی می‌باشد. پرده آمنیوتیک غنی از فاکتورهای رشد مانند TGF-β1 وTGF-β2 ،EGF ، HGF وVEGF است. نکته قابل توجه این است که پرده آمنیوتیک ویژگی‌های ضد التهابی، ضد باکتریایی، ضد ویروسی و همچنین ویژگی‌های ایمنولوژیکی را دارد. از آنجا که پرده آمنیوتیک در ابتدا به عنوان یک پانسمان بیولوژیکی برای ترمیم زخم‌ها استفاده می‌شد، در کاربردهای بالینی به عنوان یک غشا بیولوژیک مناسب شناخته شد. بنابراین در جراحی‌ها، به ویژه جراحی‌های چشم و پیوند پوست توانسته نقش مهمی را ایفا نماید. با گذشت زمان، تکنیک‌های زیادی از جمله لیوفیلیزاسیون[5]، انجماد و خشک کردن برای نگهداری طولانی مدت پرده آمنیوتیک ایجاد شده است. مطالعات متعدد نشان می‌دهند که استفاده موفقیت‌آمیز از پرده امنیوتیک یک روش مناسب، مقرون به صرفه و طبیعی است. عصاره پرده امنیوتیک نوع دیگری از اشکال کاربردی پرده امنیوتیک می‌باشد که با روش‌های پودر‌سازی و همگن‌سازی تهیه می‌شود. محققان زیادی اظهار داشتند که عصاره پرده آمنیوتیک می‌تواند نتایج مشابه پیوند بافت پرده آمنیوتیک را ارائه دهد. عصاره پرده آمنیوتیک بیشتر برای بازسازی قرنیه استفاده می‌شود. با این حال، تعدادی از مطالعات نتایج نشان داده‌اند که این شکل از پرده امنیوتیک در ترمیم زخم نیز می‌تواند اثربخش باشد.

پانسمان بیولوژیک

پرده آمنیوتیک ضمن کاهش درد و ناراحتی برای بیمار، روند بهبود زخم را نیز تسریع می‌نماید. از اوایل قرن 20، در موارد مختلف کاربردهای بالینی از این غشا بیولوژیک استفاده شده است. اولین گزارش استفاده از پرده آمنیوتیک در پزشکی در سال 1910 بود، زمانی که جان استیج دیویس از غشا جفت برای پیوند پوست استفاده نمود. استفاده از پرده آمنیوتیک در درمان سوختگی به سال 1913 برمی‌گردد و از آن زمان به بعد از این پرده برای درمان سوختگی‌های سطحی در بسیاری از مراکز در سراسر جهان استفاده می‌شود. از سال1940، غشا آمنیوتیک انسان در درمان‌های چشم پزشکی مورد استفاده قرار گرفته ، اگرچه تا سال 1995 گزارشی در مورد استفاده از پرده امنیوتیک در چشم پزشکی منتشر نشده است. از سال 1995، پیوند پرده آمنیوتیک برای بازسازی سطوح چشم در بیماران مورد استفاده قرار گرفت. در حال حاضر از این بافت به طور گسترده‌ای در چشم پزشکی به عنوان پانسمان بیولوژیکی برای سوختگی‌های شیمیایی چشم، زخم و التهاب شدید استفاده می‌شود. همچنین استفاده از پرده آمنیوتیک انسان، به عنوان روش درمانی امیدوار کننده‌ای برای بهبود زخم‌های مزمن مانند زخم‌های وریدی شناخته شده است. تحقیقات برای گسترش استفاده از پرده امنیوتیک انسانی در درمان‌ مشکلات مرتبط با دستگاه ادراری تناسلی، حفره دهان، معده، ترمیم غضروف و مغز در حال انجام است.

واحد تضمین کیفیت بانک خون بندناف رویان /

منابع:

1. Mahbod M, Shahhoseini S, Khabazkhoob M et al. Amniotic membrane extract preparation: what is the best method? J. Ophthalmic Vis.

Res. 9(3), 314 (2014).

2. Solomon A, Rosenblatt M, Monroy D, Ji Z, Pflugfelder SC, Tseng SC. Suppression of interleukin 1α and interleukin 1β in human

limbal epithelial cells cultured on the amniotic membrane stromal matrix. Br. J. Ophthalmol. 85(4), 444–449 (2001).

3. Ono I, Yamashita T, Hida T et al. Combined administration of basic fibroblast growth factor protein and the hepatocyte growth factor

gene enhances the regeneration of dermis in acute incisional wounds. Wound Repair Regen. 12(1), 67–79 (2004).

4. Rennie K, Gruslin A, Hengstschl¨ager M et al. Applications of amniotic membrane and fluid in stem cell biology and regenerative

medicine. Stem Cells Int. 2012, Article ID: 721538 (2012).

5. Kamiya K, Wang M, Uchida S et al. Topical application of culture supernatant from human amniotic epithelial cells suppresses

inflammatory reactions in cornea. Exp. Eye Res. 80(5), 671–679 (2005).

6. Parolini O, Soncini M, Evangelista M, Schmidt D. Amniotic membrane and amniotic fluid-derived cells: potential tools for regenerative

medicine? Regen. Med. 4(2), 275–291 (2009).

7. Davis JS. Skin transplantation. Johns Hopkins Hospital Reports 15, 307–396 (1910).

8. Fernandes M, Sridhar MS, Sangwan VS, Rao GN. Amniotic membrane transplantation for ocular surface reconstruction. Cornea 24(6),

643–653 (2005).

9. Pratama G, Vaghjiani V, Tee JY et al. Changes in culture expanded human amniotic epithelial cells: implications for potential therapeutic

applications. PLoS ONE 6(11), e26136 (2011).

10. Zhou Q, Liu X-Y, Ruan Y-X et al. Construction of corneal epithelium with human amniotic epithelial cells and repair of limbal

deficiency in rabbit models. Hum. Cell 28(1), 22–36 (2015).

11. Abdo R. Treatment of diabetic foot ulcers with dehydrated amniotic membrane allograft: a prospective case series. J. Wound

Care 25(Sup7), S4–S9 (2016).

12. Haugh AM, Witt JG, Hauch A et al. Amnion membrane in diabetic foot wounds: a meta-analysis. Plast. Reconstr. Surg. Global

Open 5(4), e1302 (2017).