علائم نشان دهنده پره اکلامپسی  عبارتند از:

فشار خون بالا

تورم در صورت یا دستان

سردرد

افزایش وزن بیش از حد

تهوع و استفراغ

مشکلات بینایی، از جمله دوره هایی با از دست دادن بینایی یا تاری دید

مشکل در ادرار کردن

درد شکم، به خصوص در سمت راست بالای شکم

پره‌اکلامپسی علائم آسیب کبدی یا کلیوی هم ممکن است به همراه داشته باشد که پس از هفته بیستم بارداری در زنان رخ می‌دهد. به صورت نادر ممکن است تا 48 ساعت پس از زایمان نیز اتفاق بیفتد؛ که به این حالت پره‌اکلامپسی پس از زایمان گفته می‌شود. موثرترین راه درمان پره اکلامپسی زایمان است. البته پس از زایمان نیز ممکن است مدتی طول بکشد تا حال مادر بهتر شود. اگر ابتلای مادر به پره اکلامپسی در اوایل دوران بارداری تشخیص داده شود و زایمان امکان‌پذیر نباشد، مادر و پزشک با شرایط بسیار دشواری روبه‌رو خواهند شد.

اکلامپسی چیست؟

اکلامپسی از عوارض شدید پره اکلامپسی است. این یک وضعیت نادر اما جدی است که در آن فشار خون بالا منجر به تشنج در دوران بارداری می شود. از هر 200 زن مبتلا به پره اکلامپسی، 1 نفر دچار اکلامپسی می شود. حتی اگر سابقه تشنج نداشته باشد، ممکن است دچار اکلامپسی شود.

از آنجا که پره اکلامپسی می تواند منجر به اکلامپسی شود، ممکن است علائم هر دو بیماری را داشته باشید. با این حال، برخی از علائم شما ممکن است به دلیل شرایط دیگری مانند بیماری کلیوی یا دیابت باشد. تشنج دوره‌هایی از اختلال در فعالیت مغز است که می‌تواند باعث اپیزودهای خیره شدن، کاهش هوشیاری و تشنج (لرزش شدید) شود.

چه چیزی باعث بروز پره اکلامپسی می شود؟

پزشکان به طور قطع نمی دانند که چه چیزی باعث پره اکلامپسی می شود، اما تصور می شود که ناشی از شکل گیری و عملکرد غیر طبیعی جفت باشد. سایر عللی که باعث پره اکلامپسی می تواند بشود عبارتند از:

• عدم رسیدن جریان خون کافی به رحم
• آسیب به رگ های خونی
• مشکلات سیستم ایمنی بدن
• تغییرات در برخی ژن های خاص

چه کسانی در معرض خطر اکلامپسی هستند؟

اگر پره اکلامپسی دارید یا داشته اید، ممکن است در معرض خطر ابتلا به اکلامپسی باشید. سایر عوامل خطر برای ایجاد اکلامپسی در دوران بارداری عبارتند از:

• فشار خون بارداری یا مزمن (فشار خون بالا)
• اگر در هنگام بارداری بیش از 35 سال یا کمتر از 20 سال سن دارید
• بارداری با دوقلو یا سه قلو
• بارداری اول
• دیابت یا بیماری دیگری که بر عروق خونی شما تأثیر می گذارد

به‌طور کلی علائم ناشی از مسمومیت بارداری به شرح زیر است:

• پروتئین اضافی در ادرار یا وجود مشکلات کلیوی (دفع پروتئین در بارداری)
• سردردهای شدید
• تغییرات بینایی مانند از دست دادن بینایی به‌صورت موقت، تاری دید یا حساسیت به نور
• احساس درد در بالای شکم، زیر دنده‌های سمت راست
• حالت تهوع یا استفراغ
• کاهش دفع ادرار
• کاهش سطح پلاکت خون
• اختلال در عملکرد کبد
• تنگی نفس به‌دلیل وجود مایع در ریه‌ها

علاوه بر این موارد ذکر شده، افزایش وزن و تورم ناگهانی در صورت و دستان شما ممکن است به دنبال پره اکلامپسی ایجاد شود.

اما گاهی این موارد در بارداری‌های طبیعی و بدون مشکل نیز دیده می‌شود، به همین جهت به عنوان علائم مختص به مسمومیت بارداری شناخته نمی‌شود.

در صورتی که هر یک از علائم ذکر شده ناشی از مسمومیت بارداری را داشتید، حتما به متخصص زنان و زایمان یا پزشک معالج خود مراجعه کنید تا بررسی‌های لازم برای شما صورت گیرد.

تشخیص پره اکلامپسی

تشخیص پره‌اکلامپسی بالینی است و با اندازه گیری پروتئین ادرار انجام می‌شود. درمان معمولاً با تزریق وریدی سولفات منیزیم و زایمان در زودترین زمان ممکن انجام می‌شود. پره‌اکلامپسی درمان نشده معمولاً مدت زمان متغیری خاموش می‌ماند، سپس به صورت ناگهانی به حالت اکلامپسی -که در یک نفر از 200 بیمارمبتلا به پره‌اکلامپسی اتفاق می‌افتد- پیشرفت می‌کند. اکلامپسی درمان نشده معمولاً کشنده است.

برای تأیید تشخیص، پزشک ممکن است آزمایشاتی انجام دهد، از جمله:

- آزمایش خون برای بررسی پلاکت‌ها و جستجوی مواد شیمیایی مرتبط با کلیه یا کبد

 -آزمایش ادرار برای اندازه‌گیری پروتئین‌ها

- سونوگرافی، تست بدون استرس یا پروفایل‌های بیوفیزیکی برای بررسی رشد کودک

درمان دارویی پره اکلامپسی

زایمان، می تواند موجب برطرف شدن پره اکلامپسی و اکلامپسی شود اما علائم ممکن است حتی تا بعد از زایمان نیز ادامه پیدا کند.. تصمیم گیری برای درمان دارویی پره اکلامپسی واکلامپسی بستگی به شرایط مختلفی دارد. مدت زمان بارداری و خطراتی که جنین را تهدید می کند از جمله فاکتورهایی است که باید در نظر گرفته شود. در برخی موارد پیشنهاد می شود خانم هایی که در خطر تجربه پره اکلامپسی قرار دارند بعد از هفته 12 بارداری برای پیشگیری از بروز این شرایط از آسپرین با دوز اندک استفاده کنند.

اگر بارداری در هفته 37 قرار داشته باشد در آن صورت زایمان به منظور درمان پره اکلامپسی انجام می شود تا از بروز عوارض بیشتر پیشگیری شود. اگر بارداری قبل از هفته 37 بارداری باشد گزینه هایی به عنوان درمان دارویی پره اکلامپسی در نظر گرفته می شود تا زمان بیشتری برای رشد جنین فراهم شود.

گزینه هایی که در درمان دارویی پره اکلامپسی وجود دارد عبارت است از:

اگر پره اکلامپسی خفیف باشد می توان تا زمان زایمان صبر کرد. برای پیشگیری از بروز عوارض این بیماری، پزشک معالج به مادر باردار استراحت در دوران بارداری را  پیشنهاد کند. در این شرایط درمان دارویی پره اکلامپسی برای کاهش فشار خون تجویز می شود. 

عوارض پره اکلامپسی

پره اکلامپسی مانع دریافت خون کافی توسط جفت در دوران بارداری می شود و در نتیجه اندازه جنین بسیار کوچک خواهد شد. این اختلال را محدودیت رشد جنین نیز نامیده می شود.

این عارضه یکی از شایع‌ترین دلایل تولد زودرس و مشکلات متعاقب، از جمله اختلالات یادگیری، صرع، فلج مغزی و اختلالات شنوایی و بینایی است.

پره اکلامپسی می‌تواند عوارض نادر اما جدی ایجاد کند، از جمله: 

• سکته
• تشنج
• تجمع مایعات در قفسه سینه
• نارسایی قلبی

نقش پروبیوتیک ها در بروز پره اکلامپسی

مطالعات اخیر نشان می دهد زنان بارداری که پروبیوتیک مصرف می کنند با افزایش خطر ابتلا به پره اکلامپسی روبرو هستند.

پروفسور Leonie Callaway براساس  مطالعه ای که اخیرا در مرکز بریزبن استرالیا انجام داده گفت:  بسیاری از بلاگرها اخیرا قرص‌ها یا کپسول‌های پروبیوتیک را به‌عنوان «نوعی جادو در بارداری» تبلیغ می‌کنند، بدون اینکه شواهدی برای اثبات فواید پروبیوتیک ها وجود داشته باشد.

وی گفت طی بررسی های انجام شده بین المللی در مورد استفاده از مکمل‌های پروبیوتیک در بارداری، مشخص شد که پروبیوتیک ها خطر ابتلا به پره اکلامپسی را تا دو برابر افزایش می دهند.

پروفسور لئونین همچنین عنوان کرد در مطالعه روی بیش از 400 زن باردار در بیمارستان رویال بریزبن و زنان (RBWH) ، مشخص شد بین افزایش نرخ فشار خون بالا و پره اکلامپسی در افرادی که مکمل های پروبیوتیک مصرف می کردند، ارتباط وجود دارد.

دکتر کالاوی، مدیر تحقیقات خدمات زنان و نوزادان RBWH گفت: این یک یافته شگفت‌انگیز بود.

سالانه نیم میلیون زن نوزادان خود را به دلیل پره اکلامپسی از دست می دهند

براساس گزارشی که محققان کالج کینگ لندن طی مقاله ای در نیوانگلند منتشر کرده اند : حدود 46هزار زن جوان سالانه به دلیل اکلامپسی جان خود را از دست می دهند. به گفته محققان، 4 درصد از زنان در دوران بارداری و تا 8 درصد از زنان در طول زندگی خود به پره اکلامپسی مبتلا می شوند. این شامل فشار خون بالا  و آسیب به تعدادی از ارگان های بدن است و یکی از دو علت اصلی مرگ زنان باردار و زنانی که اخیرا زایمان کرده اند، است. سالانه نیم میلیون زن نوزادان خود را به دلیل پره اکلامپسی از دست می دهند.

درخواست برای انجام آزمایش پره اکلامپسی مادران باردار  با فشار خون بالا

با توجه به لزوم حفظ زندگی مادران باردار و همچنین تلاش برای تولد نوزادانی سالم، در کشور اسکاتلند درخواست‌های زیادی از سوی کمپین های حفظ سلامت زنان برای انجام آزمایش های پره اکلامپسی برای نجات زندگی مادران آینده انجام شده است.

احتمال دمانس عروقی  در صورت ابتلا به پره اکلامپسی/اکلامپسی

بنابر مصاحبه اخیر دکتر مایکل اف رویزن نویسنده کتاب های پر فروش حوزه سرطان و سلامت که در نیویورک تایمز هم به عنوان نویسنده کتاب های پرفروش معرفی شد،  زنان بارداری که دچار فشار خون بالای حاملگی یا پره اکلامپسی/اکلامپسی هستند، در آینده اگر چه در معرض خطر ابتلا به آلزایمر نیستند اما در معرض خطر ابتلا به زوال عقل عروقی هستند .

زوال عقل عروقی یا دمانس عروقی  (Vascular dementia )، زمانی رخ می‌دهد که خون‌رسانی محدود به مغز به یاخته‌های این اندام آسیب می‌رساند.

این مطالعه که در کنفرانس بین المللی انجمن آلزایمر نیز ارائه شد، به بررسی داده های مربوط به زنان در یک دوره 80 ساله پرداخت. این نشان داد که 61 درصد از زنان مبتلا به این بیماری های مرتبط با پرفشاری خون در دوران میانسالی نیز دچار حمله قلبی، نارسایی قلبی، سکته مغزی، بیماری مزمن کلیوی، دیابت، فشار خون بالا و افسردگی شده اند. این ترکیب آنها را به سمت زوال عقل عروقی سوق داد. نکته پایانی: اگر فشار خون بالای بارداری یا پره اکلامپسی/اکلامپسی دارید، مطمئن شوید که مراقبت های قبل و بعد از زایمان را برای ردیابی خطر ابتلا به فشار خون بالا و ایجاد سایر عوامل خطر که ممکن است منجر به مشکلات شناختی شود، دریافت کنید.

تاثیر کرونا بر پره اکلامپسی و اکلامپسی

براساس گزارشی که اخیرا در نشریه نیویورکر (هفته نامه آمریکایی) به چاپ رسیده، ویروس کرونا به سلول‌های اندوتلیال که پوشش سلفون مانند رگ‌های خونی را تشکیل می‌دهند، حمله می‌کند. پزشکان شک داشتند که این ویروس بر عروق جفت که اکسیژن و مواد مغذی را به جنین می رساند نیز تاثیر می گذارد یا خیر.
التهاب، لخته شدن و سایر آسیب های عروقی در جفت، نوزاد را در معرض خطر عدم دریافت اکسیژن کافی قرار می دهد. رشد کودک ممکن است کند یا متوقف شود. اعتقاد بر این است که همین آسیب باعث ایجاد پره اکلامپسی و سایر اختلالات فشار خون در مادر می شود که می تواند به کبد و کلیه ها آسیب برساند. این اتفاق همچنین ممکن است باعث سکته مغزی و حتی منجر به مرگ شود. آلیسون پتراسکه، یک متخصص زنان در پرینستون، نیوجرسی، گفت: « در دوران همه گیری کرونا ما نه تنها شاهد افزایش بیماران پره اکلامپسی بودیم بلکه این عارضه باعث شدت پره اکلامپسی نیز شده است.

ارتباط شدید بین کرونا ویروس و مرده زایی

با گذشت بیش از دو سال از همه‌گیری بیماری کرونا،  مطالعه ای بر روی بیش از سیصد هزار زن باردار در انگلستان در فاصله سال های 2020 و 2021 انجام شد. نتایج این تحقیق نشان داد بیمارانی که هنگام زایمان به کووید 19 مبتلا شده بودند، میزان بیشتری از پره اکلامپسی، سزارین اورژانسی، زایمان زودرس و مرده زایی داشتند. همچنین براساس یافته‌های مشابهی که طی مطالعات مؤسسه ملی بهداشت آمریکا بر روی افراد بارداری که علائم بسیار شدید ویروس کرونا را تجربه کرده بودند انجام شد، و همچنین در مطالعه که بیش از 2 هزار زن باردار در 18 کشور در آن مشارکت داشتند، ارتباط  و همبستگی شدید بین عفونت کووید و پره اکلامپسی و زایمان زودرس، به ویژه برای مادرانی که بارداری اول را تجربه می کردند وجود داشت. آن مطالعه همچنین نشان داد که عفونت کووید شانس ابتلای یک فرد باردار را برای ابتلا به سندرم هلپ، نوع شدید پره اکلامپسی که کبد را تخریب می‌کند، تقریباً دو برابر است.  شاید شگفت‌انگیزترین مطالعه ای که انجام شد درباره مرده زایی شصت و چهار زن باردار  و مرگ چهار نوزاد از دوازده کشور مختلف بود که همگی این زنان واکسن کووید نزده بودند. این تحقیق نشان داد که کووید می‌تواند منجر به یک اختلال التهابی جدید به نام جفت سارس-CoV-2 شود، که باعث تخریب شدید جفت شود.

تاثیر دیابت مادر بر ایجاد پره اکلامپسی

براساس گزارشی که در نشریه دیلی هلث به چاپ رسیده، دیابت بارداری در زنان باردار بین سال های 2011 تا 2019 در ایالات متحده افزایش یافته است.

در این گزارش عنوان شده که عوامل زیادی برای بروز دیابت در ماردران باردار وجود دارد. برخی از این عوامل اجتناب ناپذیرند. مانند سن مادر در زمان بارداری. همه ما می دانیم که اکنون سن بارداری در زنان بالاتر رفته و ما می دانیم که سن یک عامل خطر برای دیابت و چاقی  نیز یک ریسک فاکتور دیگر است.

دیابت کنترل نشده می تواند خطر سزارین، پره اکلامپسی و دیابت نوع دو را در زنان باردار افزایش دهد. همچنین می تواند خطر مشکلات تنفسی، چاقی، زایمان زودرس و دیابت نوع دو را در کودک افزایش دهد.

فشار خون بارداری و احتمال بروز بیماری های قلبی

بر اساس تحقیقات جدید، زنانی که در دوران بارداری افزایش فشار خون یا فشار خون بالا را تجربه کردند، 63 درصد بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی در مراحل بعدی زندگی خود هستند. محققان همچنین دریافتند که فشار خون بالا، کلسترول بالا، دیابت نوع 2 یا اضافه وزن یا چاقی پس از بارداری بیشترین افزایش خطر بین عوارض بارداری و حوادث قلبی عروقی آینده را به خود اختصاص می دهند.

این یافته ها که در مجله کالج آمریکایی قلب و عروق منتشر شده است، می تواند در توسعه راهبردها برای پیشگیری شخصی و نظارت بر بیماری قلبی برای زنانی که در دوران بارداری فشار خون بالا داشتند، کمک کند.

شیوع پره اکلامپسی و اکلامپسی در ایران

مطالعات متعددی برای بررسی علت شیوع پره اکلامپسی و اکلامپسی در ایران انجام شده است.

پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز با انجام یک مطالعه مروری متاآنالیز شیوع اختلالات عملکرد تیروئید را در زنان باردار ایرانی بررسی کردند. طبق یافته های این مطالعه، زنان باردار مبتلا به کم کاری تیروئید در معرض خطر افزایش عوارضی مانند سقط مکرر بارداری، مرگ نوزاد، پره اکلامپسی، جدا شدن جفت، فشار خون بارداری، دیابت بارداری، وزن کم نوزاد هنگام تولد، زایمان زودرس، مرگ جنین داخل رحم و … هستند. نتایج این پروژه تحقیقاتی با عنوان «اختلال عملکرد تیروئید در زنان باردار ایرانی: مرور سیستماتیک و متاآنالیز» در پایگاه نتایج پژوهش‌های سلامت کشور منتشر شده است.

سایر منابع: https://www.sciencedaily.com/releases/2022/05/220512144322.htm
https://www.newyorker.com/science/annals-of-medicine/why-a-life-threatening-pregnancy-complication-is-on-the-rise

پایان مطلب/